De knop omzetten

Ik steek m’n hoofd om de hoek van de deur, begroet u en ga op de rollator zitten die naast uw bed staat. “Hebben ze die knop nu nog niet omgezet?”, vraag ik met een knipoog. U begint te lachen. “Ik begrijp het ook niet. Ik denk dat ik zelf maar op zoek moet naar die knop”, zegt u met een zachte en hese stem.

Humor. Dat is wat ons verbindt. Een kernwaarde die voor mij altijd geldt, ook als het gaat over de dood: de enige zekerheid die we hebben in het leven. U bent de eerste die ik tref die dit proces vol vertrouwen tegemoet gaat. Zonder angst. Zonder pijn. Zonder onrust. “Als ik zo mag gaan, ben ik heel tevreden.”

Het is inmiddels een maand of twee geleden dat uw tweepersoonsbed werd vervangen voor een eenpersoons hoog-laag bed. Ik herinner me nog goed dat u zei: “Ik ben aan m’n laatste stukje bezig. Dat voel ik. Mijn lichaam is op. Ik hoop dat ‘ze’ snel de knop omzetten”, waarbij u met uw ogen een beweging naar boven maakte. In uw geest soms nog 25, maar fysiek toch echt 90 jaar.

Ieder moment dat ik bij u was, masseerde ik zachtjes uw onderbenen en voeten met de voorgeschreven zalf. Bij iedere strijkbeweging die ik maakte, voelde ik de spanning wegtrekken. U werd stiller en staarde in het luchtledige. Na afloop pakte u dan m’n handen vast. “Wanneer zouden ze die knop nou eens omzetten?”, vroeg u dan met een glimlach. “Ze zouden me toch niet vergeten zijn?”

In de afgelopen weken hebben we mooie gesprekken gehad over uw leven. Ik vroeg u of er nog iets is wat u mij of anderen mee zou willen geven. Op een wit grauw gezicht zag ik twee helderblauwe ogen oplichten:

“Heb plezier. Niet alles zo serieus nemen. Daar heb je niets aan. Maak plezier. Dat maakt het leven zoveel leuker.”

We spraken samen over de huidige maatschappij en de uitdagingen die dat met zich meebrengt. En dat het dan verleidelijk kan zijn om daardoor het leven erg serieus te nemen. Maar ik sta nog altijd zelf aan het roer. En bepaal zelf hoe ik daarmee omga. Mezelf serieus nemen is van belang, maar dat mag best met een lach!

Vanavond sluit ik de slaapkamerdeur definitief achter me. Ik stap direct de woonkamer in waar uw hele familie aanwezig is en me aankijkt. “Ik zei net tegen hem, dat geklets en gelach hebben ze niet van een vreemde.” Er klinkt een lachsalvo door de kamer. Ik geef aan dat ik vanavond laat nog een keer terugkom, maar zojuist afscheid van hem genomen heb. “Het raakt mij ook. Ik ga hem missen.” Mijn handen leg ik als automatisch op mijn hart. En de tranen staan in m’n ogen. Direct ontvang ik meelevende woorden en krijg een stoel en drinken aangeboden.

Nu heb ik een knop om te zetten. Het is avond. Ik sta alleen. Mijn route loopt door. Ik neem even een moment voor mezelf. Adem in en adem uit en stuur m’n collega’s een berichtje. Dan is het fijn om te delen. En te voelen dat er herkenning is.

Dat ons werk af en toe pittig is, mag erkend worden. Het contrast tussen zorgvragers is soms groot. En dat is precies wat ons werk op een unieke manier mooi maakt.❣️