Zeg JA bij dementie

Haar oma vertelt over de heerlijke dag die ze heeft gehad met opa. Al wandelend langs het water en de molen. Opa die weer eens wilde vissen en oma die toekeek. De prachtige bloesem die bloeide en het zonnetje dat scheen.

Zij hád kunnen zeggen:
“Oma, kijk eens naar buiten! Het is herfst en de hagelstenen kletteren naar beneden.”

Zij hád kunnen zeggen:
“Oma, je kan helemaal niet wandelen, je loopt net twee meter naar een tafeltje met je rollator en terug!”

Zij hád kunnen zeggen:
“Oma, je weet toch dat opa al 17 jaar dood is?”

Maar dat deed ze niet.

Zoals de Amerikaanse dementiespecialist Teepa Snow zei: ‘Mensen verliezen hun waardigheid niet door de dementie. Mensen verliezen hun waardigheid door onze reactie daarop.’

Op humoristische en herkenbare wijze nemen Freya Flach ツ en Hanneke van de Pol je mee in hun theaterlezing ‘Zeg JA bij dementie’ met scènes uit de praktijk afgewisseld met oefeningen die het hele publiek mee kan doen.

Zij hebben een JA-mindset ontwikkeld die ze elke keer weer helpt om met plezier en energie te doen waar ze echt van houden: echt contact maken met mensen met dementie.

Wat ik meeneem uit hun boodschap?

• Start met JA. Mensen met dementie horen of ervaren 80% van de dag ‘nee’.
• Laat je plan los. Vasthouden aan hoe jij denkt dat het hoort het gaan, kan zorgen voor onrust en onzekerheid bij mensen met dementie.
• Erken de realiteit van de ander. We zijn allemaal op zoek naar erkenning, begrip en steun. Dat stopt niet als je dementie hebt.
• Verander je vraag in een aanbod. Mensen met dementie hebben door hun haperende brein tot wel 90 seconden nodig om een vraag te verwerken en tot een reactie te komen. Vertel kort iets over je eigen dag, zodat iemand met dementie hierop kan aansluiten. Je krijgt er gelijkwaardigheid voor terug.
• Luister naar de emotie achter de woorden én het gedrag. Dwalen, boos zijn, roepen, agressie. Iemand met dementie wil er altijd wat mee zeggen.
• Laat iemand stralend falen! Zolang er geen gevaar is, kan je iemand met dementie in zijn/haar waarde laten. Iemand met dementie heeft niet meer het vermogen om van ‘fouten’ te leren en corrigeren resulteert alleen maar in een vervelend gevoel dat blijft hangen. En zeg eens eerlijk, hoe erg is het nu werkelijk dat iemand zijn mond afveegt aan z’n mouw in plaats van een servet?

Kernboodschap: ga voor connectie in plaats van correctie.

Bovenstaande kan echter veel van je vragen. Soms is het zo moeilijk, verdrietig en pijnlijk om dementie en het gedrag wat hieruit voortkomt te erkennen. Daarom is zelfzorg onmiskenbaar een belangrijk onderdeel.

Zorg voor jezelf als mantelzorger én zorgprofessional. Geef je grenzen aan, praat erover, neem tijd voor jezelf. Het is een teken van kracht. Zodat je kan gaan voor écht contact.

Aan het einde van de dag onthouden mensen met dementie namelijk niet meer wat je gezegd of gedaan hebt, maar wel hoe jij ze hebt laten voelen. En dát doet iedereen goed. ❤️

Een must see voor zorgprofessionals, vrijwilligers, mantelzorgers en iedereen die met mensen met dementie te maken heeft: https://www.zegjabijdementie.nl/theaterlezing/